مقاله بررسی رابطه اختلالات رفتاری کودکان (۵-۱۲) با وضعیت اشتغال مادرانشنبه 30, آگوست 2025

اختلالات رفتاری کودکان یکی از مهم‌ترین چالش‌های روانشناختی است که می‌تواند تحت تأثیر عوامل محیطی و خانوادگی، از جمله وضعیت اشتغال مادران، قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین اشتغال مادران و بروز اختلالات رفتاری در کودکان ۵ تا ۱۲ ساله انجام شده است. در این تحقیق، وضعیت اشتغال مادران از جنبه‌های گوناگونی همچون ساعات کاری، نوع شغل، میزان تنش‌های شغلی و کیفیت تعامل با کودک مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، اختلالات رفتاری کودکان از طریق پرسشنامه‌های استاندارد و مصاحبه‌های کیفی تحلیل شد.
پژوهش به روش ترکیبی (کمی و کیفی) انجام شده و جامعه آماری آن شامل ۱۰۰(۵۰ نفر شاغل ) و (۵۰ نفر غیرشاغل) در شهر تهران بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کمی شامل پرسشنامه‌های استاندارد مربوط به اختلالات رفتاری کودکان (نظیر پرخاشگری، اضطراب، کم‌توجهی) و پرسشنامه وضعیت شغلی مادران است. در بخش کیفی، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با مادران و متخصصان روانشناسی برای تکمیل تحلیل‌ها به کار رفت.
یافته‌های پژوهش نشان داد که ساعات کاری طولانی مادران و مشاغل با تنش بالا با افزایش اختلالات رفتاری در کودکان ارتباط مستقیم دارد. اما کیفیت تعامل مادر با کودک، صرف‌نظر از وضعیت شغلی، عامل تعیین‌کننده‌ای در کاهش یا افزایش این اختلالات است. کودکانی که مادران شاغل داشتند اما تعامل عاطفی مثبت و زمان باکیفیتی را با مادر تجربه می‌کردند، تفاوت معناداری در سطح اختلالات رفتاری نسبت به کودکان مادران غیرشاغل نداشتند. نتایج نشان داد که اشتغال مادران به‌طور مستقیم عامل ایجاد اختلالات رفتاری نیست، بلکه عوامل واسطه‌ای همچون کیفیت روابط والدین با کودک، حمایت عاطفی و مدیریت استرس‌های شغلی و خانوادگی تأثیرات بیشتری دارند. از سوی دیگر، در مواردی که مادران شاغل از حمایت خانواده و همسر برخوردار بودند، اختلالات رفتاری در کودکان کمتر مشاهده شد.این پژوهش به شناسایی اهمیت مدیریت روابط خانوادگی و حمایت‌های اجتماعی از مادران شاغل پرداخته و پیشنهاد می‌کند که سیاست‌گذاری‌ها در حوزه کار و خانواده بر ارائه تسهیلاتی برای بهبود کیفیت زندگی شغلی و خانوادگی مادران متمرکز شود. این موارد شامل انعطاف‌پذیری در ساعات کاری، دوره‌های آموزشی برای مدیریت استرس و تقویت مهارت‌های فرزندپروری است.
واژگان کلیدی: مادران شاغل، مادران خانه دار، مشکلات رفتاری