چکیده

نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه جزء مهم نظام سلامت و اولين نقطه تماس مردم با نظام سلامت است. بنابراين، ايجاد يك نظام مراقبت‌هاي بهداشتي منسجم و قوي پيش‌نياز تقويت نظام سلامت است. نظام مراقبت‌هاي بهداشتي ايران در صورت برنامه‌ريزي، مديريت و رهبري صحيح و تأمين پيش‌نيازها و الزاماتي مي‌تواند منجر به ارتقاي سلامتي جامعه شود. يك نظام مراقبت‌هاي بهداشتي منسجم، كارآمد و قوي منجر به افزايش دسترسي و بهره‌مندي مردم از خدمات سلامت با كيفيت، جامع و اثربخش، پوشش همگاني سلامت، كاهش مرگ و مير و افزايش اميد زندگي مي‌شود. دستيابي به چنين نتايجي نيازمند افزايش رضايت شغلي، تعهد سازماني و مسئوليت‌پذيري كاركنان بهداشتي، اعتماد مردم به نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه و مشاركت آنها در برنامه‌هاي بهداشتي و رضايت آنها از خدمات ارائه شده با كيفيت، جامع و مستمر است. عوامل زمينه‌اي داخلي و خارجي متعددي بر نتايج و ساز و كارهاي برنامه مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه تأثير مي‌گذارند. در بعد داخلي حاكميت و رهبري، تأمين مالي، منابع انساني، تجهيزات و داروها، سيستم‌هاي اطلاعاتي و فرايندهاي ارائه خدمات سلامت بايد تقويت شوند. نظام مراقبت‌هاي بهداشتي بايد توانايي شناسايي و پاسخگويي به نيازهاي سلامتي مردم جامعه را داشته باشد. منابع مورد نياز براي ارائه مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه بايد موجود، در دسترس و با كيفيت باشد به صورت عادلانه توزيع شده باشد تا بتوان به نيازهاي بهداشتي مردم پاسخ داد. كاركنان بهداشتي به‌صورت تيم‌هاي چند تخصصي در مراكز بهداشتي سازماندهي و مديريت شوند و از داده‌ها و اطلاعات براي بهبود عملكرد استفاده كنند. مشاركت مردم در تأمين، حفظ و ارتقاي سلامتي آنها بايد جلب كند. در بعد خارجي نيز عوامل سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فناوري بر موفقيت برنامه مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه اثرگذار هستند كه بايد مورد توجه سياست‌گذاران و مديران سلامت قرار گيرد.