چکیده

این مقاله تلاش دارد با گردآوری اطلاعات مربوط به فرهنگ یاریگری و تعاون در کشورمان که همواره مهد انواع فعالیت های مشترک و جمعی بوده است همسویی کوشش های دو یا چند نفره افراد محلی و روستایی برای دستیابی به هدف یا هدف های معین با نیت و منظوری مشترک را نشان دهد. شناسایی و به کارگیری این یاریگری ها می تواند دانش های عامیانه را که حاصل تجربه های طولانی و گنجینه ای برای فرضیات علمی هستند آشکار سازد. ساخت برنامه هایی با محوریت تعاون، همیاری و همکاری که در چارچوب اقتصاد مقاومتی قابل بهره برداری هستند می تواند به ترویج چنین فعالیت هایی یاری رساند.

هدف این مقاله سنخ شناسی و طبقه بندی انواع یاریگریها و تعاونی های سنتی در ایــران است. بر اساس سمت و سوی کنش ،یاریگری همکاری به سه نوع درون سویه برون سویه و میان سویه تقسیم می.شود دگریاری نمونه بارز همکاری برون سویه است که خــود بـه چـنـد نوع قابل تقسیم است. خودیاری مصداق کامل همکاری درون سویه است که خود به دو نوع خودیاری مشاع و خودیاری مفروز تقسیم میشود همیاری نمونه ی بارزی از همکاری میان سویه است که از جهاتی نظیر دگریاری و از لحاظ برخی ویژگیها شبیه خودیاری است. تعاونی های سنتی همان خودیاری همیاری و دگریاری تشدید یافته است که به سه نوع قابل طبقه بندی است تعاونی سنتی با محور اصلی خودیاری مانند «بنه»، تعاونی سـنـتـی بـا محـور اصلی همیاری مانند «واره» و یا «شیرواره» و تعاونی سنتی با محور اصلی دگریاری مانند سازمانهای وقفی بدیهی است که با ترکیب سه نوع اصلی یاریگری سنتی (خودیاری همیاری و دگریاری)، شکلهای جدیدی از یاریگری به وجود می آیند که هر یک از آنها در شرایط خاص و برای پاسخگویی به برخی نیازهای گروه حاصل شده است.

کلیدواژه ها: یاریگری، همیاری، تعاون، فعالیت های جمعی، کار جمعی. ونه شناسی دگریاری، خودیاری همیاری، تعاونی سنتی