معماری معاصر-باغ فردوس

در ادامه آموزش های سایت همیارپروژه  آموزش رشته معماری ارائه خواهد شد .آموزشها از مقدماتی تا پیشرفته ادامه دارد و ما به شما  رشته معماری را یاد خواهیم داد. در این آموزش معماری معاصر-باغ فردوس را آموزش خواهیم داد .با ما همراه باشید.

 

معماری باغ فردوس

این بنا جزئی از مجموعه کاخ- باغهای شمیران است که محل گذراندن ییلاق اشراف قاجار بوده و به دستور محمد شاه ساخته شده است . اشاره و توصیف شکوه و زیبایی معماری باغ فردوس در خاطرات و نوشته های رجال و شخصیت های سیاسی و فرهنگی آن دوران و نیز در سفرنامه های فرنگی به شیوه های مختلف به چشم می خورد . مالکیت این مکان تاریخی چندین بار تغییر کرد تا سرانجام به املاک دولتی پیوست. در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی به دستور وزیر معاونت وقت مرمت شد و به عنوان دبستان و دبیرستان مورد استفاده قرار گرفت .

پس از انقلاب اسلامی این عمارت در اختیار مرکز آموزش اسلامی فیلم سازی قرار گرفت و سرانجام در سال ۱۳۸۱ به عنوان موزه سینمای ایران میزبان بازدید کنندگان شد.به دستور محمدشاه قاجار ،درسال ۱۲۶۴ ق‌، قصری برای او در نزدیکی تجریش ساخته شد؛ اما هم زمان با بیماری و مرگ او قصر نیمه تمام ماند و و ی در همان قصر نیمه تمام به نام محمدیه (در محل محمودیه فعلی‌) از دنیا رفت‌.

هم زمان با ساخت قصر محمدیه‌، درباریان نزدیک به او نیز در همان حوالی اقدام به احداث باغ یا عمارت ییلاقی کردند. از جمله‌ حسین‌علی‌خان معیرالممالک باغی احداث کرد که به باغ فردوس مشهور شد. عمارت باغ فردوس در دو طبقه به سبک قاجاریه و معروف به گوش فیل بنا گذاشته شد. زمین‌های قسمت جنوبی و سراشیبی باغ نیز با سنگ چین‌هایی به صورت هفت قطعه مسطح و مطبق در آمد و روی هریک از قطعات‌، استخری با فواره‌های متعدد احداث شد. استخرها به گونه‌ای ساخته شده بودند که از فواصل دورتر، بزرگ‌تر به نظر می آمدند.

سپس‌، دوست‌علی‌خان‌، پسر حسین‌علی‌خان‌، به همت معماران اصفهانی و یزدی‌، ساختمانی در قسمت جنوبی باغ برپا کرد و نام آن را رشک بهشت گذاشت‌. پلکان و بخش‌های دیگری از ساختمان از مرمر اعلای یزد و دیوارهای داخل اتاق با کاغذهای طلایی برجسته پوشانده شده بود. اما دوست‌علی‌خان اعتنای چندانی به باغ و ساختمان آن نکرد و با گذشت زمان ساختمان رو به خرابی گذاشت تا حدی که سنگ‌های مرمر آن کنده و به عمارت امیریه (مدرسه‌نظام‌) برده شد. بعد از آن مالکیت باغ چند بار دست به دست شد تاسرانجام ،در سال ۱۳۱۸ ق‌، در زمان سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، محمدولی‌خان سپهسالار تنکابنی آن را از ورثه امین‌الملک خرید. سپهسالار، علاوه بر ایجاد فواره و استخرهای مطبق‌، قنات باغ فردوس را نیز احیا کرد و سر دری با شکوه در مظهر قنات (میدان گاه فعلی باغ فردوس‌) ساخت‌. ولی به دلیل بدهی به تجارت‌خانه طومانیانس‌، باغ را به او داد و طومانیانس نیز باغ را در ازای بدهی‌ به دولت رضاخان واگذار کرد. سرانجام‌، درسال ۱۳۱۶ ش‌، وزارت معارف (آموزش و پرورش‌) آن‌جا را خرید و ساختمان را مرمت و دبیرستان    شاپور تجریش را در آن تأسیس کرد

درسال ۱۳۵۰ ساختمان موجود در باغ به مرکز فرهنگی و هنری و نمایشگاهی تبدیل شد و پس از انقلاب نیز در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت‌.

در این باغ برای اولین بار بوته گوجه فرنگی کاشته شد و در غذا مورد استفاده قرار گرفت. این باغ زیبا و ساختمان آن از بناهای بی نظیر دوره ناصری بوده و سالها به عنوان عمارت ییلاقی خاندان معیرالممالک مورد استفاده قرار می گرفته است.

موقعیت طبیعی

ساختمان و باغ فردوس در محدوده اراضی محمدیه قدیم یعنی حدود اراضی  محدود از شمال به اسد آباد ، ولنجک و از غرب به رو دخانه ولنجک و از شرق به باغ کاضمی (کوچه کاضمی ) و از جنوب به جاده تجریش اوین بوده است.

 موقعیت فعلی

باغ و ساختمان کاخ فردوس در خیابان ولیعصر،کوچه بخشایش،۶ متری دلبر قرار گرفته است. ارتباط محدوده باغ و ساختمان توسط فضای سبزی که پیش تر  قسمتی از همین باغ بوده با خیابان ولیصر به فاصله حدود ۱۰۰ متر بر قرار است. این قطعه در ضلع شرقی خیابان ولیعصر مابین کوچه بخشایش و کوچه طوسی قرار دارد .

مشخصات بنا

در مقطع ساختمان نحوه جالبی از ترکیب فضا ها را می توان دید. به طوریکه قسمت میانی ساختمان ۲ طبقه و هردو جبهه شرقی و غربی عمارت ۳ طبقه می باشند .نیم طبقه نیز در طبقه سوم در ضلع غربی ساخته شده است. لازم به گفتن است که طبقه سوم به صورت ایوان در ضلع شرقی و غربی ساختمان بوده که در زمان بازدید رضا شاه از عمارت دستور ساخت طبقه سوم به صورت حال داده  شد.

یک ایوان بزرگ با ۴ ستون در نمای شمالی و مرتبط با باغ قرار دارد و ایوان کوچکتری در طبقه سوم با ۴ ستون کار شده ، در نمای جنوبی قرار دارد. قسمت میانی عمارت دارای دو تالار بزرگ به عرض ۱۰ متر و طول ۱۹ متر در  دو طبقه روی هم می باشدکه تالار طبقه اول به ارتفاع ۲۰/۸ متری زیر طبقه سوم ادامه دارد و تالار بالایی به ارتفاع ۷ متر روی تالار زیرین قرار گرفته است . سقف تالار اول تماما از مقرنس های گچی و به شکل خاص پوشیده شده است و در قدیم با تختته نمدی که مخصوص همین تالار بوده در یزد ساخته شده .

عوامل تزئین شده

در مرحله اول ورودیه محوطه باغ نمای عمارت با و جود گچبری بسیار پرکار و ارسی ها در مجموعه همگون بوده است . تناسبات و از تناسبت جالبی بر خوردار است همچنین و جود آینه کاری در پنجره ها و گچبری ها ی بیرونی ، نمای  شمالی را بر تر از نما های دیگر کرده است.در کل بنا می توان گفت سبک تزئینات و الحاقات به بنا ، التقاطی و همان سبک متداول دوران قاجار است که تاثیر گرفته از نمونه تزئینات اروپایی ( به خصوص در گچبری ها ) بوده در تمام فضاها دیده می شود.

از بارز ترین قسمت عمارت ، می توان تالار طبقه اول را نام برد . سقف آن به  شیوه استادانه ای از مقرنس های گچی به شکل قندیل پوشیده شده و ارسی زیبا وایوان آن نیز با عث شگفت است . همان طور که گفته شده تمامی در و پنجره ها نیز بسیار زیبا و دارای تناسبات چشم نوازی ستند.

 نوع بهره برداری

کاربرد اولیه عمارت همان کاخ و باغ بوده که مکان آمد و شده دربار ئ اعیان بوده است در پی سالیان متمادی و نقل و انتقالات فراوان چندین بار بنا و باغ مورد بی اعتنائی و در نتیجه تخریب قرار گرفته و مجددا مرمت شده است. همین مورد موجب تغیرات فراوان در بنا گشته و دخل و تصرف انجام شده است ناشی از همین امر می باشد.

همانطور که در تاریخچه بنا ذکر شده عمارت نیز جنبه استراحت گاه ییلاقی داشته ، تا اینکه به وزارت انتقال یافت و به صورت دبیرستان شاهپور وشروع به کار کرد. تعدادی از ار تعغیرات انجام شده نظیر تیغه کشی های طبقه  سوم به همین زمان می باشد. که در اثرات نامطلوبی به جا گزشته است . بعد ازانقلاب اسلامی این بنا زیر نظر و تحت اختیار وزارت ارشاد اسلامی به دیریت آموزش فیلمسازس انقلاب اسلامی داده شده و کتابخانه و اداره مربوط در آن تشکیل شده است.در حال حاظر این عمارت تحت حمایت سازمان میراث فرهنگی استان تهران می باشد.

در اینجا آشنایی با رشته معماری به اتمام رسیده است و در آموزش های بعدی به مباحث دیگر آموزش معماری می پردازیم. همچنین از شما مخاطبین عزیز سایت همیارپروژه دعوت می کنم که برای پروژه معماری خود آموزش های ما را دنبال نمایید.

نویسنده : زهرا رستمی

جهت سفارش پروژه به لینک زیر مراجعه نمایید :

سفارش پروژه

همچنین می توانید برای ارتباط سریعتر با شماره و آیدی تلگرام زیر تماس حاصل کنید :
۰۹۱۱۷۹۸۳۷۰۹– آیدی تلگرام : @fnalk

از طریق کلیک برروی آیکن های زیر میتوانید پروژه خود را در تلگرام و یا واتساپ برای ما ارسال کنید:

ثبت سفارش در واتس آپ ثبت سفارش در تلگرام