تجزیه و تحلیل داده ها برای نرم افزار GIS

در ادامه آموزش های سایت همیارپروژه نرم افزار GIS ارائه خواهد شد .آموزشها از مقدماتی تا پیشرفته ادامه دارد و ما به شما  در نرم افزار GIS را یاد خواهیم داد. با ما همراه باشید.

تجزیه و تحلیل داده ها برای نرم افزار GIS

در ایران سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی و غیردولتی سال‌هاست که اقدام به بنای پایگاه‌های مکان محور مبتنی بر GIS نموده‌اند اما تاکنون هیچ پایگاه فعالی که بتواند خدمات لازم را به مردم و مدیران فراهم سازد در هیچ شهری از کشور وجود ندارند. چراکه ضرورت تحلیل هزینه و فایده در طول زمان در قالب یک سیستم منسجم اطلاعات جغرافیایی درک نشده است. طراحی و به‌کارگیری فن‌آوری‌های نوین اطلاعاتی نظیر سیستم اطلاعات جغرافیایی بنا به ضروریات مکانی و شرایط محل(GIS)در مدیریت بحران و سوانح این امکان را فراهم می‌آورد تا کلیه اطلاعات مربوطه به همراه فاکتورهای دخیل در یک بانک اطلاعاتی واحد که دارای یک سیستم کامپیوتری برای داده‌های رقومی است، ذخیره گردد. در صورت عدم وجود این قابلیت، کلیه مراکز، ادارات، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و مردمی که به نحوی در امر مدیریت بحران دخیل می‌باشند با مشکل عدم دسترسی به اطلاعات به‌روز در محدوده شهری مواجه خواهند بود. که به هنگام وقوع بحران این مسئله خود را به‌صورت ضرر و زیان‌های جانی و مالی نمایان ساخته و انجام هرگونه پیش‌بینی، برآورد، تصمیم سازی و تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای فازهای مدیریت بحران را با مشکل مواجه خواهد کرد. تمامی تلاش پژوهش حاضر در این مطلب بود که، سیستم اطلاعات جغرافیایی، مکانیسم مناسبی را جهت متمرکز نمودن اطلاعات برای انجام فعالیت‌های برنامه‌ریزی درزمینه مدیریت بحران و سوانح طبیعی را فراهم می‌آورد.بدیهی است با شناسایی مناطق، فرایندها، علل و عوامل سوانح و بلایای طبیعی و تهیه نقشه پهنه‌بندی مرتبط با موضوعات موردنظر، علاوه بر ارائه آمار دقیق، بهنگام و قابل‌اعتماد، امكان آنالیز دقیق هزینه‌ها، تعیین اولویت‌ها و برآورد زمان اجرای طرح‌ها فراهم می‌آید.

طراحی و پیاده‌سازی سیستم اطلاعات مكانی(GIS) با نگرش سوانح و بلایای طبیعی

در حال حاضر به‌کارگیری سیستم‌های اطلاعات مكانی به‌عنوان ابزاری قوی جهت برنامه‌ریزی و كمك به مدیریت بهینه رونق بسیاری یافته است. از آنجائی كه در این سیستم‌ها، اطلاعات مكانی و موقعیت عوارض و نیز اطلاعات توصیفی كه عوارض مكانی را تشریح می‌نمایند در یك محیط ذخیره می‌شوند و امكان انجام تجزیه‌وتحلیل‌های مكانی، توصیفی و تجزیه‌وتحلیل‌های توأم مكانی و توصیفی نیز در این سیستم‌ها وجود دارد، می‌توان كاربردهای بسیاری را برای GIS متصور شد، كه ازجمله آن‌ها كمك به برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه سوانح و بلایای طبیعی است.تهیه یك GIS حوادث غیرمترقبه با در نظر گرفتن ضابطه‌های علمی و عملی، با استناد به روش مشخص و در نظر گرفتن نیازهای اساسی کوتاه‌مدت و درازمدت به همراه توجه به كیفیت اطلاعات مورداستفاده در آن (ازنظر صحت و دقت) كمك شایان توجهی به برنامه‌ریزها، تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های مسئولین امر خواهد نمود.

مراحل طراحی و پیاده‌سازی

برای پیاده‌سازی سیستم اطلاعات جغرافیایی مراحل مختلفی در نظر گرفته‌شده‌است:

شناخت و نیازسنجی

به‌عنوان اولین مرحله از طراحی و پیاده‌سازی سیستم اطلاعات مكانی سوانح و بلایای طبیعی، لازم است آشنایی كاملی با منطقه، نیازها، اطلاعات مكانی و توصیفی موجود، وظایف كاری هر قسمت، نحوه گردش كار و … به دست آورد تا بتوان با تجزیه‌وتحلیل وضع موجود، بهترین روش ممكن برای طراحی GIS منطقه موردنظر دستیابی به وضعیت مطلوب و بهینه مدیریت اطلاعات را مشخص نمود. موارد فوق طی مرحله شناخت و نیازسنجی و با برگزاری جلسات متعدد كارشناسی و بررسی كاربردی به انجام می‌رسند.

 تهیه پروژه هادی و کاربردها

تهیه یك پروژه هادی در محدوده‌های از منطقه، از دیگر مراحل در نظر گرفته است كه یكی از اهداف آن ارائه گوشه‌ای از قابلیت‌ها و توانائی‌های GIS است كه پس از تكمیل منطقه موردنظر ارائه می‌شود. به‌عبارت‌دیگر وقتی مشخص کردیم چه داده‌هایی نیاز داریم ، آنگاه می‌توانیم به این نکته بپردازیم که چگونه این داده‌ها مورداستفاده قرار خواهند گرفت. سیستم اطلاعات جغرافیایی می‌خواهد چه‌کاری انجام دهد و چگونه این کار را انجام خواهد داد؟ این کاربردها  می‌توانند کلیه بخش‌های برنامه‌ریزی و مدیریت بحران را شامل شوند. یکی از همین کاربردها که غالباً مورد بی‌توجهی قرارگرفته است امنیت سیستم اطلاعات جغرافیایی است بعضی از سازمان‌ها نسخه‌های ذخیره‌ای از داده‌ها و برنامه‌هایشان را برای وضعیت‌های غیرعادی تهیه و مورداستفاده قرار می‌دهند. البته سازمان‌هایی وجود دارند که هیچ‌کدام از این موارد را انجام نمی‌دهند.تهیه ، اجرا و حفظ سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی بسیار  پرهزینه است و باید این اقدامات به‌صورت جدی موردتوجه قرار گیرد.

نیازهای پایگاه اطلاعاتی

در این مرحله به شناسایی داده‌ها ، نقشه‌ها و مقیاس می‌پردازیم. وقتی‌که بدانیم استفاده‌کنندگان از سیستم چه کسانی هستند و برای چه منظوری این کار را می‌کنند. شناسایی داده،نقشه‌ها و مقیاس آن‌ها ساده خواهد بود. برخی از داده‌ها عبارت‌اند از:

-نواحی خطر

-مکان‌های نگهداری مواد خطرناک

-جمعیت

-توپوگرافی

-آب‌وهوا

-مرزهای اداری

-موجودی منابع

-اقتصاد

-محیط‌زیست (زمین‌شناسی ، جنگل ،منابع آب‌های سطحی )

-تأسیسات حیاتی (بیمارستان ، مدارس، خطوط انتقال آب، برق،گاز، فیبر نوری، فاضلاب، آتش‌نشانی، پناهگاه)

-کاربری اراضی

نیازهای نرم‌افزاری GIS

در این گام نیازهای نرم‌افزاری مدیریت بحران موردبررسی قرار می‌گیرند. نرم‌افزار GIS انتخاب‌شده باید شامل ابزارهای مناسب برای ورود داده، تحلیل، ترکیب، جستجو، نمایش و گزارش‌گیری باشد. نرم‌افزار همچنین باید کاربردهای مورد انتظار را داشته و استفاده از آن آسان باشد.هرچه استفاده از نرم‌افزار ساده‌تر باشد، آسان‌تر می‌توان از آن بهره برد. هر چه نرم‌افزار محیط ساده و دوستانه داشته باشد کارایی را بهبود و حاشیه خطا را کاهش داده و از این طریق در دوران مقابله با سوانح که بسیار پراسترس است به برنامه‌ریزان و مدیران کمک خواهد نمود.

انتخاب محیط سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مناسب GIS

در این مرحله ابتدا مجموعه توابع و قابلیت‌هایی كه نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات مكانی باید دارا باشند تا با استفاده از آن‌ها بتوان توابع استانداردGIS و توابع موردنیاز فعالیت‌های شهری را برآورده نمود، بررسی و ارزیابی گردند. در این مرحله با توجه به نرم‌افزار منتخب و ویژگی‌های اطلاعاتی و عملیاتی موجود، بررسی‌های لازم جهت انتخاب سخت‌افزارهای مناسب نیز انجام خواهد گرفت به‌طوری‌که هم بتوانند حجم زیادی از اطلاعات را پردازش نمایند و هم پاسخگوی نیاز یك واحد GIS كارآمد باشند. برای اینکه بیشترین استفاده از نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت بگیرد به وسایلی بیش از یک کامپیوتر ممکن است نیاز باشد و بسیاری از کاربردهای GIS نیاز به استفاده از دیجیتال، پلاتر، پرینتر و مقدار کافی حافظه برای ذخیره اطلاعات و داده‌ها دارند.

تدوین مدل‌های موردنیاز

در این مرحله كلیه نیازهای GIS منطقه، با توجه به نتایج مرحله شناخت و نیازسنجی، مشخص و تدوین می‌گردد. پس‌ازآن نیازهایی كه توسط نرم‌افزار منتخب قابل انجام نیست.

تدوین استاندارد

لازمه مدیریت بهینه با استفاده از سیستم اطلاعات مكانی، یكنواخت بودن اطلاعات مرتبط با GISدر تمامی سطوح است. طی این مرحله و با توجه به عدم همخوانی نقشه‌های مختلف موجود ازنظر اسم لایه، رنگ لایه، سمبل‌ها و … استاندارد  GISمنطقه خاص عوارض موردنیاز منطقه، جهت همسان‌سازی اطلاعات مرتبط با GIS تهیه خواهد گردید.

تدوین دستورالعمل‌های موردنیاز

با توجه به ایرادات و خطاهای مختلف هندسی، منطقی و ویرایشی موجود در نقشه طی این مرحله راهكارهای عملی مناسب جهت حل مشكل و بهبود روند تولید و آماده‌سازی نقشه‌های خاص منطقه، در قالب تدوین دستورالعمل‌های موردنیاز ارائه می‎گردد.

نیازهای ارتباطی

در این گام نیازهای ارتباطی لازم بین سازمان‌ها و ادارات تعیین می‌شود.مقابله و بازسازی موفق بحران نیازمند اطلاعات باکیفیت که به‌نوبه خود نیازمند ارتباطات درست و کارا راست می‌باشد. از کسانی که در خط اول بحران‌ها و سوانح قرار دارند تا کسانی که در پشت‌صحنه کار می‌کنند مانند تهیه‌کنندگان نقشه و لایه‌های اطلاعاتی باید بتوانند به‌خوبی و راحتی باهم ارتباط برقرار کرده و به تبادل اطلاعات و نظرات بپردازند.برقراری این اطلاعات نیازمند زیرساخت و وسایل ارتباطی مانند تلفن،دورنگار،شبکه‌های رایانه ایی و وسایل ارتباط بی‌سیم و وسایل ضبط و GPS می‌باشد.

تهیه مدل مفهومی

یكی از مراحل بسیار مهم در طراحی و پیاده‌سازی یك سیستم اطلاعات مكانی، تهیه مدل مفهومی است. طی این مرحله عوارض مكانی و توصیفی موردنیاز شناسایی‌شده، روابط بین هستنده های موجود مشخص گردیده و در انتها مدل نهاد رابطه‌ای هستنده ها تهیه و ارائه می‌گردد.هر طرح، مفهومی طیفی از انتخاب‌ها برای پاسخ به نیازهای افرادی که از آن‌ها استفاده می‌کنند ارائه می‌دهد.

کلاسه بندی داده های مکانی

جهت ایجاد مدل تصمیم گیری لازم است که داده های اطلاعات مکانی با تجوه به معیار های مشترک در کلاس های مشخص طبقه بندی شود که با این کار در زمان وقوع حادثه اولویت ارائه خدمات در طرح کلاس و زیر کلاس کاملا مشخص باشد. چند نمونه از کلاسه بندی ها به صورت جدوال زیر آمده است :

 

در اینجا آشنایی با نرم افزار GIS به اتمام رسیده است و در آموزش های بعدی به مباحث دیگر آموزش GIS می پردازیم. همچنین از شما مخاطبین عزیز سایت همیارپروژه دعوت می کنم که برای پروژه GIS خود آموزش های ما را دنبال نمایید.

نویسنده : زهرا رستمی

جهت سفارش پروژه به لینک زیر مراجعه نمایید :

سفارش پروژه

همچنین می توانید برای ارتباط سریعتر با شماره و آیدی تلگرام زیر تماس حاصل کنید :
۰۹۱۱۷۹۸۳۷۰۹– آیدی تلگرام : @fnalk

از طریق کلیک برروی آیکن های زیر میتوانید پروژه خود را در تلگرام و یا واتساپ برای ما ارسال کنید:

ثبت سفارش در واتس آپ ثبت سفارش در تلگرام